Senior Citizen Concession:भारतीय रेल्वे ज्येष्ठ नागरिकांना कोविड काळापूर्वी तिकीट दरांमध्ये देत असलेली सवलत पुन्हा चालू करणार असल्याची बातमी सर्वत्र प्रमाणात व्हायरल होत आहे. भारतीय रेल्वेने कोविड-19 उपायांचा एक भाग म्हणून मार्च 2020 मध्ये ज्येष्ठ नागरिकांच्या सवलती बंद केल्या होत्या. आर्थिक अडचणींमुळे या सवलती पुनर्स्थापित करण्याची कोणतीही योजना नाही, असे सरकारने वारंवार स्पष्ट केले आहे. IRCTC पोर्टल हे देखील दर्शविते की ज्येष्ठ नागरिकांना सामान्य प्रवाशांप्रमाणेच भाडे आकारले जाते. याव्यतिरिक्त, केंद्रीय अर्थसंकल्प 2025-26 मध्ये या सवलती पुनर्संचयित करण्याचा कोणताही उल्लेख नाही. त्यामुळे बातमी मध्ये केलेला दावा खोटा आहे.
रेल्वे मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी संसदेत वारंवार स्पष्ट केले आहे की ज्येष्ठ नागरिकांसाठी सवलती पुन्हा सुरू करण्याची कोणतीही योजना नाही, सन २०२२ मध्ये या भूमिकेचा पुनरुच्चार केला गेला. त्यांनी यावर भर दिला की भारत सरकार आधीच रुग्णांना प्रवास खर्चाच्या अंदाजे ५०% अनुदान देते विद्यार्थी आणि अपंगांना तिकीट दरांत सवलत देते. साथीच्या रोगानंतर प्रवाशांच्या एकूण महसुलात झालेली घट लक्षात घेता या सवलती ज्येष्ठ नागरिकांना देणे व्यवहार्य नाही असे त्यांनी स्पष्ट केले आहे.
एप्रिल 2023 मध्ये, जेव्हा ज्येष्ठ नागरिक सवलती पुन्हा सुरू करण्याचा मुद्दा सर्वोच्च न्यायालयासमोर आणला गेला, तेव्हा न्यायालयाने हस्तक्षेप करण्यास नकार दिला होता. शिवाय, डिसेंबर २०२४ मध्ये, जेव्हा लोकसभेत हाच मुद्दा उपस्थित केला गेला तेव्हा वैष्णव यांनी उत्तर दिले की भारत सरकारने प्रवाशांच्या सर्व श्रेणींसाठी (ज्येष्ठ नागरिकांसह) प्रदान केलेले एकूण अनुदान सध्या ₹ 56,993 कोटी आहे. याव्यतिरिक्त, केंद्रीय अर्थसंकल्प 2025-26 मध्ये ज्येष्ठ नागरिकांसाठी रेल्वे भाड्यात सवलत पुनर्स्थापित करण्याच्या कोणत्याही योजनेचा उल्लेख नाही.
सारांश, भारत सरकारने ज्येष्ठ नागरिकांसाठी रेल्वे भाड्यात सवलत दिल्याचा दावा खोटा आहे.
मार्च २०२० कोविडमुळे लॉकडाऊन लागला होता. त्यासोबतच ज्येष्ठ नागरिकांना मिळणारी सवलत बंद करण्यात आली. त्या अगोदर ज्येष्ठ नागरिक महिला प्रवाश्यांना 50 टक्के सवलत दिली जात होती तर पुरुष आणि तृतीयपंथीय प्रवाशांना ४० टक्के सवलत दिली जात होती.
