खेड दि. २४ एप्रिल: खेड बाजारपेठेत बनावट नोटा आढळल्याने खळबळ उडाली आहे. मंगळवारी भरणे येथील पेट्रोल पंपावर 500 रुपयाच्या तीन नोटा आढळून आल्या. मात्र या नोटा कोणाकडून आल्यात हे समजले नाही आहे. अशा अजुन बनावट नोटा चलनात असून पैसे घेताना नोटा व्यवस्थित तपासून न घेतल्यास तुमची फसवणूक होऊ शकते. जेव्हा ती नोट दुकानात किंवा बँकेत दिली जाईल तेव्हाच समोराचा जर तुम्हाला म्हणाला तर ती खोटी आहे तर तुमचं खूप मोठं नुकसान होऊ शकतं. त्यामुळे योग्य काळजी घेण्याचे आवाहन पोलिसांनी केले आहे.
नोटा खऱ्या की खोट्या त्या कशा ओळखाल?
500 रुपयांच्या नोटा कशा ओळखायच्या याबाबत RBI ने काही खाणाखुणा सांगितल्या आहेत. 21 वेगवेगळ्या गोष्टी पडताळून तुम्ही नोट खरी आहे की नाही याची माहिती घेऊ शकता. यामध्ये अगदी छोटं अंतर असतं पण ते कळणं फार महत्त्वाचं आहे. नाहीतर मोठं नुकसान होऊ शकतं.
2000 आणि 500 रुपयांच्या नोटांची सत्यता तपासण्यासाठी तुम्ही या पायऱ्या फॉलो करू शकता:
वॉटरमार्क पहा: नोट प्रकाशापर्यंत धरून ठेवा आणि टिपेच्या दोन्ही बाजूंनी दिसणारा वेगळा वॉटरमार्क तपासा.
सुरक्षा थ्रेड सत्यापित करा: प्रत्येक नोटमध्ये एक सुरक्षा थ्रेड एम्बेड केलेला असतो. नोट प्रकाशापर्यंत धरा आणि सुरक्षा धागा दृश्यमान आणि अखंड असल्याची खात्री करा.
रंग बदलणारी शाई तपासा: नोटांच्या काही भागांमध्ये रंग बदलणारी शाई असते जी झुकल्यावर रंग बदलते. सत्यता सुनिश्चित करण्यासाठी हे वैशिष्ट्य सत्यापित करा.
पोत अनुभवा: अस्सल नोट्समध्ये एक वेगळा पोत असतो जो पृष्ठभागावर तुमची बोटे चालवून जाणवू शकतो.
खालील 21 गोष्टी तुम्हाला बनावट नोट आणि खरी नोट यातील फरक ओळखायला मदत करेल.
1 मूल्यवर्ग Denomination क्रमांकासह नोंदणी
2 मूल्यवर्ग संख्या असलेली अव्यक्त प्रतिमा
3 देवनागरी मधील मूल्यवर्ग अंक
4 मध्यभागी महात्मा गांधींचे छायाचित्र
5 नोटेच्या डाव्या बाजूला ‘RBI’ आणि Rs 2000′ अशी सूक्ष्म अक्षरे
6 देवनागरी, RBI मधील शिलालेख ‘भारत’ आणि कलर शिफ्टसह अंकांसह विंडो सुरक्षा धागा. नोट वाकलेली असताना थ्रेडचा रंग हिरव्या ते निळ्यामध्ये बदलतो
७ गॅरंटी क्लॉज, प्रॉमिस क्लॉजसह गव्हर्नरची स्वाक्षरी आणि उजवीकडे RBI चिन्ह
८ महात्मा गांधींचे पोर्ट्रेट आणि इलेक्ट्रोटाइप वॉटरमार्क
9 संख्या पॅनेल ज्यामध्ये वरच्या डाव्या बाजूला आणि खालच्या उजव्या बाजूला लहान ते मोठ्या संख्येपर्यंत वाढत आहेत
10 रुपयाच्या चिन्हासह मूल्यवर्ग अंक, खाली उजवीकडे रंग बदलणारी शाई (हिरवा ते निळा)
11 उजवीकडे अशोक स्तंभाचे प्रतीक
12 उजवीकडे 2000 रु.च्या वरच्या प्रिंटसह क्षैतिज आयत
13 उचललेल्या प्रिंटमध्ये डाव्या आणि उजव्या बाजूला सात कोनीय ब्लीड रेषा
14 डावीकडे नोट छापण्याचे वर्ष
15 स्लोगनसह स्वच्छ भारत लोगो
16 भाषा पॅनेल मध्यभागी
17 मंगळयानचे आकृतिबंध
18 उजवीकडे देवनागरीमधील मूल्यवर्ग संख्या
19 उजवीकडे 500 रुपये वाढवलेले प्रिंट असलेले वर्तुळ
20 उंचावलेल्या प्रिंटमध्ये डाव्या आणि उजव्या बाजूला पाच कोनीय ब्लीड रेषा
21 लाल किल्ला: भारतीय ध्वजासह भारतीय वारसास्थळाची प्रतिमा
ही माहिती शक्य असेल तेवढी शेअर करा जेणेकरून अशा बनावट नोटांद्वारे सामान्य नागरिकांची फसवणूक टाळता येईल.
Vision Abroad